12.03.2013 r
Po wygaszeniu „Rodziny na swoim"
OD 2014 r MIESZKANIE DLA MAŁŻEŃSTW I SINGLI
W konsultacjach, w tym w Krajowej Radzie Spółdzielczej i spółdzielczych związkach rewizyjnych jest projekt ustawy o pomocy państwa w nabyciu pierwszego mieszkania przez ludzi młodych. Resort transportu i budownictwa skierował projekt do uzgodnień międzyresortowych 18 stycznia br. i zbiera w tej sprawie uwagi. Autorzy projektu wskazują, że może on przyczynić się do ożywienia działalności budowlanej m.in. przez spółdzielnie mieszkaniowe, gdyż celem ustawy jest wzrost budownictwa wielorodzinnego dla młodych ze wsparciem preferencyjnym kredytem.
Przedstawiamy główne założenia ustawy oraz pakiet danych szczegółowych, w tym przewidywany czasokres działania programu, jego zasięg i uwarunkowania. Program ma tytuł „Mieszkanie dla młodych" i jest kierowany do młodych ludzi: małżeństw i osób samotnych (singli), do 35. roku życia; ma wesprzeć ich w zakupie pierwszego własnego mieszkania.
Pomoc ma polegać na otrzymaniu 10% wartości odtworzeniowej do 50 m2 powierzchni mieszkania, na pokrycie wkładu własnego przy zaciągnięciu kredytu hipotecznego na zakup własnego mieszkania. W sytuacji braku zdolności kredytowej, do umowy kredytowej mogą przystąpić najbliżsi krewni beneficjenta. Finansowym wsparciem objęte będzie nabycie mieszkania na rynku pierwotnym, które będzie spełniać określone kryteria, m.in.
- powierzchniowe - jego wielkość nie może przekroczyć 75 m2, oraz cenowe - cena l m2 powierzchni użytkowej nie będzie mogła przekroczyć wysokości średniej dwóch ostatnio ogłoszonych wartości wskaźnika przeliczeniowego kosztu odtworzenia l m2 powierzchni użytkowej budynków mieszkalnych.
Dodatkowym atutem planowanego rozwiązania jest jego prorodzinny charakter.
W przypadku posiadania dziecka w momencie zakupu mieszkania, wsparcie o którym mowa powyżej, będzie wynosiło 15%. Jeżeli w rodzinie beneficjenta w ciągu 5 lat od dnia zakupu mieszkania urodzi się trzecie (lub kolejne) dziecko, będzie mógł się ubiegać o dodatkowe dofinansowanie w wysokości 5%.
Oszacowania zakresu i skutków
Ustawą mogą być objęte:
Małżeństwa i osoby niepozostające w związku małżeńskim (w tym osoby samotnie wychowujące dzieci) w wieku do 35 lat (w przypadku małżeństw liczy się wiek młodszego małżonka). A ponadto: ■ wysokość raty kredytu stanowi 50% miesięcznego dochodu netto kredytobiorcy (zgodnie z rekomendacją T), ■ całość wkładu własnego kredytobiorcy jest pokrywana z finansowego wsparcia udzielanego na zasadach określonych w ustawie,
• kredyt zaciągany jest na 25 lat i spłacany w formule równych miesięcznych rat kapitałowo-odsetkowych,
• oprocentowanie kredytu określone jest według formuły: WiBOR 3M (ustalony według stanu na dzień 19 listopada 2012 r.) + 2 punkty procentowe = 6,63%,
• powierzchnia kredytowanego mieszkania wynosi 50 m2,
• cena l m2 kredytowanego mieszkania jest równa średniej arytmetycznej dwóch ostatnio ogłoszonych wskaźników przeliczeniowych obowiązujących dla danego województwa (lub stolicy województwa).
Zdolność kredytowa osoby bezdzietnej poprawia się w wyniku obniżenia raty spłaty kredytu o 10%. Zdolność kredytowa osoby z dzieckiem poprawia się o 15%. Dodatkowe wsparcie otrzymają osoby lub małżeństwa, które w ciągu 5 lat od dnia nabycia mieszkania finansowanego w ramach ustawy, urodzą lub przysposobią dziecko, będące trzecim lub kolejnym dzieckiem w rodzinie. W ich przypadku ostateczna miesięczna rata spłaty kredytu obniży się o 20% w stosunku do kredytu nie objętego finansowym wsparciem.
Oszacowano, że liczba beneficjentów programu (małżeństw lub osób niepozostających
w związkach małżeńskich) przy założonych parametrach wsparcia będzie wynosiła ok. 36,5 tys. rocznie. Dodatkowo założono, na podstawie danych GUS dotyczących m.in. dzietności kobiet
i budżetów gospodarstw domowych, że w przypadku 15% beneficjentów (ok. 5,5% tyś. rocznie) wypłacone zostanie dodatkowe wsparcie, polegające na spłacie części kredytu, ze względu na urodzenie lub przysposobienie trzeciego lub kolejnego dziecka w rodzinie.
Zakłada się, że do programu przystąpi ok. 20 instytucji udzielających kredytów mieszkaniowych, po zawarciu wymaganej umowy z państwowym Bankiem Gospodarstwa Krajowego, który jest dysponentem środków na program. Bank Gospodarstwa Krajowego (BGK) zostanie zaangażowany w wykonywanie ustawy jako operator Funduszu Dopłat.
Z drugiej strony jako instytucja formalnie decydująca o udzielaniu finansowego wsparcia i jego wypłacaniu, zgodnie z określonymi w ustawie procedurami.
Ustawa będzie pozytywnie wpływać na podmioty inwestujące na rynku mieszkaniowym (głównie deweloperzy i spółdzielnie mieszkaniowe). Przyrost liczby klientów może się przerodzić w zwiększenie liczby nabywanych mieszkań na rynku pierwotnym. Ze względu na określone w ustawie sposoby ograniczania cen mieszkań nabywanych w celu uzyskania finansowego wsparcia, zwiększenie popytu nie powinno przełożyć się na wzrost cen rynkowych. Możliwy jest spadek cen rynkowych, ze względu na dostosowanie przez inwestorów podaży do narzuconych ustawowo ograniczeń cenowych.
Środki ze zwrotu VAT
Ustawa jako źródło pokrycia wydatków związanych z finansowaniem programu „Mieszkanie dla młodych" określa wygaszenie z dniem l stycznia 2014 roku systemu zwrotu części wydatków, związanych z budownictwem mieszkaniowym. System ten funkcjonuje od 2006 roku i jego zadaniem była rekompensata skutków wprowadzenia wyższej stawki podatku VAT na materiały budowlane po przystąpieniu Polski do Unii Europejskiej. System od początku był pomyślany jako formuła czasowa, łagodząca negatywne skutki zwiększenia podatku VAT dla osób budujących lub. remontujących mieszkania.
Resort transportu i budownictwa szacuje, że w latach 2006 - I półrocze 2012 r. zwrotu VAT dokonano blisko 3,3 miliona razy, łączna kwota zwrotów wyniosła nieco ponad 6 mld zł, średni zwrot był na poziomie 1800 zł /początkowo l tyś. zł, finalnie 2200 zł/. Zwroty dotyczyły części wydatków na zakup materiałów budowlanych w związku z: budową budynku mieszkalnego, nadbudową lub rozbudową, lub remontem. Obecnie wysokość zwrotu na podstawie udokumentowanych faktur wynosi 65,22% dla stawki VAT 23%. Ponadto zwroty ograniczone są limitami ustawowymi. Ten system działa do końca 2013 r.
Autorzy programu biorą pod uwagę, że jego uchwalenie przez Sejm i wprowadzenie
w życie, zależne jest od przewidywanych skutków dla budżetu państwa. Szczodrość dotacyjną ogranicza też sytuacja niepewności kryzysowej w Europie.
Szacując wydatki budżetowe na program „Mieszkanie dla młodych", oparto się na następujących założeniach:
- wydatki z tytułu wejścia w życie nowego programu pojawią się po l stycznia 2014 roku (sama ustawa może wejść w życie wcześniej, jednak czynności wymagane do jej efektywnego wejścia w życie związane z podpisywaniem umów z instytucjami kredytowymi powodują, że wydatki finansowe budżetu pojawią się w okresie późniejszym),
- liczba beneficjentów programu jest w analizowanym okresie stała i wynosi 36,5 tys. rocznie,
- program funkcjonuje w latach 2014-2020
- średnia powierzchnia mieszkania będzie równa powierzchni kalkulacyjnej - 50 m2,
z zastrzeżeniem, że w rzeczywistości przeciętna powierzchnia kalkulacyjna będzie niższa, ze względu na dofinansowywane mieszkania o powierzchni do 50 m2,
- średnia cena nabywanego mieszkania będzie równa wskaźnikowi ceny l m2 powierzchni użytkowej budynku mieszkalnego, oddanego do użytkowania, wyliczonego przez Główny Urząd Statystyczny.
W rzeczywistości ograniczenie cenowe „Mieszkań dla młodych" będzie różne dla każdego województwa oraz miast, będących stolicami wojewódzkimi. Ponadto określony limit jest maksymalny, w rzeczywistości przeciętne ceny l m2 nabywanych w ramach programu mieszkań powinny być niższe.
Autorzy po dokonaniu rachunków symulacyjnych szacują, że w latach 2014 - 2018 wydatki budżetu państwa netto na program wyniosą ok. 5,4 mld zł, nie jest to więc kwota szokująca. Natomiast można nią dofinansować przedsięwzięcia mieszkaniowe dla młodych wartości ok. 60 mld zł.
z inf. Min. Transportu, Budownictwa i GM wybór
i oprać. Izydor Wąsik
Ps. Tekst stanowi przedruk z „KURIERA SPÓŁDZIELCZEGO”